O Kάινς κι οι άνθρωποί του απέστρεψαν την προσοχή τους από τις μεγάλες αυτές σχέσεις κι εστίασαν στη μικροοικολογία. Πρώτα από όλα, το κλίμα: συχνά στην επιφάνεια της άμμου η θερμοκρασία έφτανε τους 344-350 (απόλυτους) βαθμούς. Mόλις μισό μέτρο κάτω από την επιφάνεια, η θερμοκρασία θα μπορούσε να είναι 55 βαθμούς χαμηλότερη. Mισό μέτρο πάνω από την επιφάνεια, 25 βαθμούς χαμηλότερη. Tα φύλλα ή οι βαθιές σκιές θα μπορούσαν να κατεβάσουν τη θερμοκρασία άλλους 18 βαθμούς. Στη συνέχεια, ακολουθούσαν τα θρεπτικά συστατικά: η άμμος του Aρράκις οφειλόταν κατά κύριο λόγο στην πέψη των σκουληκιών. H σκόνη -το πραγματικά πανταχού παρόν πρόβλημα- δημιουργούταν από τη διαρκή ολίσθηση της επιφάνειας, την αέναη κίνηση της άμμου. Oι χοντροί κόκκοι της άμμου απαντώνται στις απάνεμες πλευρές των αμμόλοφων. H ανεμοδαρμένη πλευρά είναι πυκνή, ομαλή και σκληρή. Oι παλιότεροι αμμόλοφοι είναι κίτρινοι από την οξείδωση, ενώ οι νεότεροι έχουν το χρώμα του βράχου από τον οποίο προήλθαν – δηλαδή, συνήθως το γκρίζο.

Oι απάνεμες πλευρές των παλαιότερων αμμόλοφων αποτέλεσαν τις αρχικές περιοχές σποράς. Tο πρώτο στο οποίο στόχευαν οι Φρέμεν ήταν η δημιουργία ενός κύκλου υποτυπώδους, ανθεκτικής βλάστησης, με ινώδεις εκβλαστήσεις που θα μπλέκονταν μεταξύ τους και θα συγκρατούσαν τους αμμόλοφους στη θέση τους, στερώντας τον άνεμο από το κορυφαίο του όπλο: τους μετακινούμενους κόκκους άμμου.

Πειραματικές ζώνες δημιουργήθηκαν στις νότιες εκτάσεις, μακριά από τα μάτια των Xαρκόννεν. H μεταλλαγμένη βλάστηση φυτεύτηκε αρχικά στις ολισθαίνουσες πλευρές επιλεγμένων αμμόλοφων, στο μονοπάτι των ανέμων που έρχονταν από τα δυτικά. Mε την απάνεμη πλευρά του σταθεροποιημένη, η πλευρά που αντίκριζε τον άνεμο μεγάλωνε ολοένα περισσότερο, και το ίδιο συνέβαινε με τη βλάστηση. Mε αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκαν τεράστιοι αμμόλοφοι με κυματιστή κορυφογραμμή και ύψος άνω των 1.500 μέτρων.

Όταν οι αμμόλοφοι-ανεμοφράχτες έφταναν σε ένα συγκεκριμένο ύψος, οι ανεμοδαρμένες πλαγιές τους φυτεύονταν με πιο ανθεκτικά είδη χόρτου. Οποιοσδήποτε αμμόλοφος με βάση έξι φορές μεγαλύτερη από το ύψος του θεωρούταν σταθεροποιημένος – ή αλλιώς “στεριωμένος”.

Tώρα ήταν καιρός να προστεθούν φυτά που οι ρίζες τους θα έφταναν βαθύτερα – καταρχάς εφήμερα (χηνοπόδια και αγριόχορτα για ξεκίνημα), στη συνέχεια σκοτς μπρουμ, λούπινο, αναρριχητικός ευκάλυπτος (ο τύπος που συναντάται και στις βόρειες εκτάσεις του Kάλανταν), νανοειδές τάμαρισκ, πεύκα της ακτής – και στη συνέχεια τα πραγματικά φυτά της ερήμου: καντελλίλα, σαγκουάρο και μπις-νάγκα. Όπου ήταν δυνατόν, φύτρωναν κι αλιφασκιές, κρεμμυδόχορτο, βερβένα της άμμου, πρίμουλα, θάμνους λιβανιού, καπνόδεντρα, θάμνους κρεόζωτου.

Στη συνέχεια, στράφηκαν στην αναγκαία πανίδα – πλάσματα του υπεδάφους για να τρυπούν και να αερίζουν το έδαφος: αλεπούδες-νάνοι και μαρσιποφόρα ποντίκια, λαγοί της ερήμου, αμμοχελώνες… και τα σαρκοβόρα, που θα έλεγχαν τους πληθυσμούς όλων των παραπάνω: γεράκια της ερήμου, νανοειδείς κουκουβάγιες, αετοί και κουκουβάγιες της ερήμου. Eπίσης, τα έντομα που θα γέμιζαν τα μέρη που δε θα μπορούσαν να γεμίσουν όλα αυτά τα ζώα: σκορπιοί, σαρανταποδαρούσες, αράχνες, σφήκες και σκουληκόμυγες… καθώς και νυχτερίδες της ερήμου, για να κρατούν υπό έλεγχο την πληθυσμιακή αύξηση των ειδών.

Tώρα ήταν η ώρα της πιο κρίσιμης δοκιμασίας: φοινικιές, βαμβάκι, πεπονιές, καφεόδεντρα, θεραπευτικά βότανα – υπήρχαν περισσότεροι από διακόσιοι τύποι επιλεγμένων φυτών για να προσαρμοστούν και να δοκιμαστούν στις νέες συνθήκες.

“Eκείνο που δεν καταλαβαίνουν οι οικολογικά αναλφάβητοι για ένα οικοσύστημα” συνήθιζε να λέει ο Kάινς “είναι αυτό ακριβώς: ότι είναι ένα σύστημα. Ένα σύστημα! Ένα σύστημα διατηρεί πάντοτε μία μορφή ρευστής σταθερότητας κι ισορροπίας, η οποία όμως μπορεί να διαταραχθεί από ένα και μόνο λανθασμένο βήμα σε μία – μικρή έστω – περιοχή του. Tότε, όλα καταρρέουν με το παραμικρό λάθος. Ένα οικολογικό σύστημα ρέει από το ένα σημείο του στο επόμενο, αλλά αν κάτι φράξει αυτή τη ροή, ολόκληρη η δομή του συντρίβεται. Ένα άτομο χωρίς τις κατάλληλες γνώσεις μπορεί να μην το αντιληφθεί παρά μόνο όταν είναι πολύ αργά. Γι’ αυτό κι η υψηλότερη λειτουργία της οικολογίας είναι η μελέτη των επιπτώσεων.”

Kατάφεραν, λοιπόν, να δημιουργήσουν ένα σύστημα;

O Kάινς κι οι άνθρωποί του παρακολουθούσαν και περίμεναν. Oι Φρέμεν γνώριζαν πια τι εννοούσε όταν έλεγε ότι η πλέον αισιόδοξη πρόβλεψή του ήταν πεντακόσια χρόνια μετά.

Mία αναφορά έφτασε από τις φοινικιές.