Η επική ταινία που σφράγισε τον χώρο της επιστημονικής φαντασίας!

Σκηνοθεσία: David Lynch
Πρωταγωνιστούν: Kyle MacLachlan, Jürgen Prochnow, Linda Hunt, Max von Sydow, José Ferrer, Sting
Σενάριο: David Lynch, Frank Herbert
Παραγωγή: Raffaella De Laurentiis, José López Rodero, Dino De Laurentiis

Η ιστορία του “κινηματογραφικού” Dune

Η μεγάλη επιτυχία των βιβλίων του Frank Herbert ήταν επόμενο να τραβήξει γρήγορα την προσοχή του Χόλιγουντ. Τον Αύγουστο του 1972, ο Arthur P. Jacobs, παραγωγός του Πλανήτη των Πιθήκων, απέκτησε τα κινηματογραφικά δικαιώματα του Dune, με μια συμφωνία που θα απέφερε στον Frank Herbert 10.000 δολάρια κι ένα ποσοστό 5% από τα κέρδη της ταινίας. Μετά τον θάνατο του Jacobs, έναν περίπου χρόνο αργότερα, τα δικαιώματα του Dune απέκτησε ο Michel Seydoux που ανέθεσε το σενάριο και τη σκηνοθεσία στον Alejandro Jodorowsky. Ο Χιλιανός σκηνοθέτης αναζήτησε τους καλύτερους καλλιτέχνες στον κόσμο κι έφερε τελικά στην ομάδα του τον Dan O’Bannon (Alien) ως υπεύθυνο των ειδικών εφέ, ενώ ταυτόχρονα προσέγγισε τους Pink Floyd για τη μουσική επένδυση της ταινίας. Για το εικαστικό μέρος της παραγωγής, ο Jodorowsky συνεργάστηκε με τον πολύ γνωστό Γάλλο εικονογράφο Moebius που φιλοτέχνησε περισσότερες από χίλιες σελίδες με σχέδια για τους πλανήτες και τα τοπία του Dune. Εξαιρετικά φιλόδοξα ήταν και τα σχέδια των παραγωγών για τους ηθοποιούς που θα ενσάρκωναν τους κύριους χαρακτήρες του βιβλίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Jodorowsky πρότεινε στον Salvador Dali να αναλάβει τον ρόλο του Αυτοκράτορα Σαντάμ Κορρίνο.

Η παραγωγή της ταινίας επρόκειτο να ξεκινήσει τον Σεπτέμβριο του 1975, όμως οι προετοιμασίες αποδείχτηκαν τελικά ιδιαίτερα χρονοβόρες κι οι αρχικές δαπάνες ξεπέρασαν κατά πολύ τον αρχικό προϋπολογισμό, αναγκάζοντας τους Seydoux και Jodorowsky να εγκαταλείψουν τα μεγαλεπήβολα σχέδιά τους. Έτσι, τα δικαιώματα της ταινίας κατέληξαν στον Dino De Laurentiis που εκείνη την εποχή είχε ήδη αναλάβει την παραγωγή του Flash Gordon και του Conan the Barbarian. Αφού προσέγγισε αρχικά τον δημιουργό του Alien, Ridley Scott, o De Laurentiis ανέθεσε τη σκηνοθεσία του Dune στον νεαρό αλλά πολλά υποσχόμενο David Lynch. Ο σκηνοθέτης είχε ήδη μία υποψηφιότητα για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας για το “Άνθρωπος Ελέφαντας”, δείχνοντας ασυνήθιστα δείγματα κινηματογραφικής οπτικής. Για να αναλάβει την υπερπαραγωγή του De Laurentiis, ο Lynch απέρριψε την πρόταση του George Lucas να σκηνοθετήσει το “Star Wars: The return of the Jedi”. Ο σκηνοθέτης μαζί με τον παραγωγό και τον συγγραφέα του βιβλίου, σύντομα επέλεξαν τους ηθοποιούς που θα αναλάμβαναν τους ρόλους των βασικών χαρακτήρων. Ο άπειρος Kyle MacLachlan, θαυμαστής του έργου του Herbert, ανέλαβε τη μεγάλη ευθύνη του ρόλου του Muad’Dib, έναν χαρακτήρα που προσέγγισε με θέρμη κι ενθουσιασμό. Στο πολυπληθές καστ προστέθηκαν ο Sting, ο Jürgen Prochnow, ο Max von Sydow, ο Kenneth MacMillan, η Francesca Annis κι ο José Ferrer, ενώ μικρότεροι ρόλοι διανεμήθηκαν στη Sean Young, τον Patrick Stewart και τη Linda Hunt. Τη μουσική ανέλαβε το επιτυχημένο rock συγκρότημα της εποχής Toto κι o Brian Eno. Τα γυρίσματα της ταινίας διήρκεσαν έξι χρόνια και ήταν μία από τις ακριβότερες κινηματογραφικές παραγωγές της εποχής της. Για την ολοκλήρωσή της εργάστηκαν 1.700 άτομα, κατασκευάστηκαν 40 σκηνικά και χρησιμοποιήθηκαν πάνω από 4.000 κοστούμια. Πρόκειται για μία ταινία-σταθμό για το σινεμά του φανταστικού και σημείο αναφοράς για κάθε σύγχρονο κινηματογραφιστή.

Τα… παρατράγουδα

Ο σχολαστικός Lynch είχε από την αρχή δηλώσει τις προθέσεις του για τη δημιουργία ενός τετράωρου επικού υπερθεάματος, όμως έπρεπε να συμμορφωθεί με τις επιταγές της εποχής. Έτσι, η μονταρισμένη πρωταρχική κόπια της ταινίας, που ξεπερνούσε τις πέντε ώρες, μειώθηκε σε 137 λεπτά τελικής διάρκειας. Παρά τη συμπυκνωμένη δράση της ταινίας αλλά και την αυστηρά προσωπική μορφή κινηματογραφικής αφήγησης του σκηνοθέτη, που έρχεται πολλές φορές σε αντίθεση με το βιβλίο, ο συγγραφέας αποδέχτηκε την τελική έκδοση του “Dune” με ικανοποίηση. Η ταινία έγινε cult στην ιστορία του κινηματογράφου και, παρά τις μικρές αποκλίσεις της από το βιβλίο, ενθουσίασε τους φίλους του Frank Herbert. Τέσσερα χρόνια μετά την πρεμιέρα του “Dune”, το αμερικανικό τηλεοπτικό καλωδιακό κανάλι MCA παρουσίασε μία νέα Extended Version της ταινίας, διάρκειας 190 λεπτών. Παρ’ όλο που αυτή η έκδοση της ταινίας συμπλήρωσε πολλά από τα κενά των μη-μυημένων στο λογοτεχνικό έργο του Herbert, ο David Lynch απέσυρε το όνομά του από τους τίτλους, δηλώνοντας με αυτό τον τρόπο τη δυσαρέσκειά του.

(Πηγή: Περιοδικό CINEFAN, Τεύχος 7, Ιούνιος 2003. Στο ίδιο τεύχος συμπεριελήφθηκε και η DVD έκδοση της ταινίας. )