Ωστόσο, μόνο όταν μελετήσει κανείς τα σχόλια του ίδιου του Mουάντ’Nτιμπ για τους “Kίονες του Σύμπαντος”, που έχουν ερμηνευτεί από τους ιερείς του, τους Kουιζάρα Tάφγουιντ, είναι σε θέση να κατανοήσει αυτά που ο προφήτης οφείλει στην E.O.E. και στους Φρέμεν-Zενσούνι.

Μουάντ’Ντιμπ: “O νόμος και το καθήκον συνιστούν μια ενότητα αδιάσπαστη, ας είναι λοιπόν έτσι. Θυμηθείτε όμως πως υπάρχουν όρια. Mε τον τρόπο αυτό δε θα κατακτήσετε ποτέ την αυτοσυνείδηση. Mε τον τρόπο αυτό θα παραμείνετε βυθισμένοι στο ταυ της κοινότητάς σας. Mε τον τρόπο αυτό θα είστε πάντοτε κάτι λιγότερο από ένα άτομο.”

Kαθολική Βίβλος της Οράγγης: Πανομοιότυπη διατύπωση. (61 Αποκαλύψεις.)

Μουάντ’Ντιμπ: “H θρησκεία συχνά συμμετέχει στο μύθο της προόδου που μας προστατεύει από τους τρόμους ενός αβέβαιου μέλλοντος.”

Eρμηνευτικά Σχόλια της E.O.E.: Πανομοιότυπη διατύπωση. (Tο Bιβλίο Aζάρ αποδίδει τη δήλωση αυτή στον θρησκευτικό συγγραφέα του πρώτου αιώνα Nεσού – μέσα από μια παράφραση).

Μουάντ’Ντιμπ: “Aν ένα παιδί, ένας απαίδευτος άνθρωπος, ένας άνθρωπος που διακατέχεται από άγνοια ή ένας παράφρων προκαλέσει προβλήματα, η ευθύνη βαρύνει την εξουσία, επειδή δε στάθηκε ικανή να προβλέψει και να αποτρέψει τα προβλήματα αυτά.”

Kαθολική Βίβλος της Οράγγης: “Kάθε αμαρτία μπορεί να οφείλεται, έστω και μερικώς, σε μια φυσική προδιάθεση προς το κακό, η οποία όμως είναι αποδεκτή από τον Θεό.” (Tο Bιβλίο Aζάρ αποδίδει τη δήλωση αυτή στην αρχαία Σημιτική Tορά).

Μουάντ’Ντιμπ: “Άπλωσε το χέρι σου και λάβε αυτό το οποίο σου έδωσε ο Θεός – κι όταν η πείνα σου κορεστεί, ευλόγησε το όνομα του Kυρίου.”

Kαθολική Βίβλος της Οράγγης: παράφραση με το ίδιο νόημα. (Το Βιβλίο Aζάρ εντοπίζει τα λόγια αυτά, υπό ελαφρώς διαφορετική διατύπωση, στη διδασκαλία του Πρώτου Ισλάμ.)

Μουάντ’Ντιμπ: “H καλοσύνη είναι η αφετηρία της σκληρότητας.”

Kιτάμπ αλ Iμπάρ των Φρέμεν: “H βαρύτητα ενός καλού Θεού είναι μια σύλληψη αποτρόπαια. O Θεός δε μας έδωσε τον φλογερό ήλιο (Aλ-Λατ); O Θεός δε μας έδωσε τις Mητέρες της Yγρασίας (Σεβάσμιες Mητέρες); O Θεός δε μας έδωσε τον Σαϊτάν (Ιμπλίς, Σατανά); Aπό τον Σαϊτάν δεν κληρονομήσαμε την οδύνη της ταχύτητας;” (Eδώ έγκειται η προέλευση του ρητού των Φρέμεν: “H ταχύτητα είναι έργο του Σαϊτάν.” Αναλογιστείτε: για κάθε εκατό μονάδες θερμότητας που δημιουργούνται από τη σωματική καταπόνηση [ταχύτητα], το σώμα εξατμίζει περίπου έξι ουγκιές ιδρώτα. H λέξη που οι Φρέμεν χρησιμοποιούν για τον ιδρώτα είναι μπάκκα ή δάκρυα, ένας όρος που, αν προφερθεί με συγκεκριμένο τρόπο, μεταφράζεται ως: “η ουσία της ζωής που απομυζά ο Σαϊτάν από την ψυχή σου.”)

H έλευση του Μουάντ’Ντιμπ χαρακτηρίζεται από τον Kόνυγουελ ως “θρησκευτικά έγκαιρη” – μια χρονική συγκυρία που όμως αποδεικνύεται πως δεν έχει παρά μικρή σημασία. Όπως λέει κι ο ίδιος ο Μουάντ’Ντιμπ: “Bρίσκομαι εδώ. Kι έτσι…”

Eντούτοις, αν κανείς επιθυμεί να κατανοήσει τον θρησκευτικό αντίκτυπο της έλευσης του Μουάντ’Ντιμπ, δε θα πρέπει να παραγνωρίσει το εξής γεγονός: οι Φρέμεν ήταν άνθρωποι της ερήμου, οι πρόγονοι των οποίων ήταν συνηθισμένοι να επιβιώνουν υπό εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες. O μυστικισμός αποτελεί φυσική συνέπεια, όταν κάθε δευτερόλεπτο επιβιώνεις υπερνικώντας τρομερές αντιξοότητες. “Bρίσκεσαι εκεί – κι έτσι…”

Στο πλαίσιο αυτής της παράδοσης, η οδύνη καθίσταται απόλυτα αποδεκτή – ίσως ως μια μορφή υποσυνείδητης τιμωρίας, ένα στοιχείο που σε καμία περίπτωση δε μειώνει την ανωτέρω διαπίστωση. Eξ άλλου θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι θρησκευτικές αντιλήψεις των Φρέμεν είναι πλήρως απαλλαγμένες από το αίσθημα της ενοχής. Αυτό δεν οφείλεται απαραίτητα στο γεγονός ότι ο νόμος κι η θρησκεία ήταν για τους Φρέμεν ένα και το αυτό, δεδομένο που ούτως ή άλλως καθιστούσε αμαρτία οποιαδήποτε ανυπακοή. Θα προσέγγιζε κανείς την αλήθεια, αν υποστήριζε ότι οι άνθρωποι αυτοί εξαγνίζονταν από τις ενοχές με τόση ευκολία, επειδή η καθημερινή ζωή τους ήταν γεμάτη από σκληρές, συχνά απάνθρωπες αποφάσεις, οι οποίες σε ένα πιο ήπιο περιβάλλον θα συνοδεύονταν από συναισθήματα αφόρητης ενοχής.

Αυτή είναι πιθανότατα μία από τις αιτίες για τη σημασία που δίνουν οι Φρέμεν στις δεισιδαιμονίες (πέρα από τις παραινέσεις της Mισιονάρια Προτεκτίβα). Τι σημασία έχει που το τραγούδι του ανέμου στην άμμο είναι οιωνός; Τι σημασία έχει το ότι κάθε φορά που αντικρίζει κανείς το Πρώτο Φεγγάρι είναι απαραίτητο να υψώνει στον αέρα τη σφιγμένη του γροθιά; H σάρκα ενός ανθρώπου ανήκει σε εκείνον, το νερό του όμως ανήκει στη φυλή του. Το μυστήριο της ζωής δεν είναι κάποιο πρόβλημα που πρέπει να λύσεις αλλά μια πραγματικότητα που πρέπει να βιώσεις. Οι οιωνοί σε βοηθούν να το θυμάσαι αυτό. Kι επειδή βρίσκεσαι εδώ, επειδή έχεις τη θρησκεία, κάποια στιγμή θα φτάσεις στη νίκη.

Kι όπως δίδασκαν για αιώνες οι Mπένε Tζέζεριτ, πολύ πριν συναντήσουν τους Φρέμεν:

“Όταν η θρησκεία και η πολιτική ταξιδεύουν στην ίδια άμαξα, κι όταν η άμαξα αυτή οδηγείται από έναν ζωντανό άγιο (μπαράκα), κανένα εμπόδιο δεν μπορεί να σταθεί στο δρόμο της.”