To Dune συγκαταλέγεται μεταξύ των κορυφαίων έργων επιστημονικής φαντασίας όλων των εποχών. Έχει τιμηθεί με τα βραβεία Hugo και Nebula, τις δύο σημαντικότερες διακρίσεις του χώρου, ενώ το 2019 το βρετανικό δίκτυο BBC το συμπεριέλαβε στη λίστα των 100 βιβλίων που άσκησαν τη μεγαλύτερη επιρροή στην εξέλιξη της σύγχρονης σκέψης. Ο Arthur C. Clarke, δημιουργός του κλασικού 2001: Οδύσσεια του Διαστήματος, είχε δηλώσει πως: ‘[το Dune] δεν μπορεί να συγκριθεί με τίποτα πέρα από τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών’.

Το φανταστικό λογοτεχνικό σύμπαν που ξεκίνησε από το μεγαλεπήβολο μυθιστόρημα του Frank Herbert αριθμεί πλέον περισσότερα από είκοσι βιβλία, μία κινηματογραφική ταινία-μεταφορά του πρώτου βιβλίου, δύο τηλεοπτικές σειρές που ζωντανεύουν τα γεγονότα μέχρι και το τρίτο βιβλίο της σειράς (Dune, Ο Μεσσίας του Ντιουν και Τα Παιδιά του Ντιουν), graphic novels, επιτραπέζια παιχνίδια, παιχνίδια ρόλων, παιχνίδια με συλλεκτικές κάρτες, video games και πολλά άλλα. Και μην ξεχνάμε πως η χρονιά αναμένεται να κλείσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, αφού στις 18 Δεκεμβρίου περιμένουμε τη νέα κινηματογραφική μεταφορά του Dune, αυτή τη φορά από τον πολλά υποσχόμενο σκηνοθέτη Denis Villeneuve.

Η επική σειρά του Dune, στο επίκεντρο της οποίας βρίσκεται η κλασική εξαλογία του Frank Herbert, αλλά ταυτόχρονα έχει εμπλουτιστεί αρκετά με μια σειρά τριλογιών prequels του αρχικού έργου από τους Brian Herbert, γιο του Frank, και Kevin J. Anderson, διαδραματίζεται στο μακρινό μέλλον. Πρόκειται για μια αρχετυπική space opera, στην οποία η ανθρωπότητα είναι οργανωμένη σε μια διαστρική αυτοκρατορία που εξαπλώνεται σε πολυάριθμα πλανητικά συστήματα, τα οποία διοικούνται από τους ευγενείς οίκους. Οι οίκοι αυτοί, μαζί με τον Αυτοκράτορα και τη Διαστημική Συντεχνία, αποτελούν τη Λάντστρααντ (Landsraad), μια σκανδιναβική λέξη που σημαίνει “συμβούλιο γαιοκτημόνων”. Ταιριαστή, μόνο που οι συγκεκριμένοι “γαιοκτήμονες” έχουν ως φέουδα ολόκληρους πλανήτες.

Το μπαχαρικό πρέπει να ρέει…

Κεντρικός πλανήτης στο σύμπαν του Dune είναι ο Αρράκις, ολόκληρη η επιφάνεια του οποίου αποτελεί μια απέραντη έρημο. Και κάπου εδώ προκύπτει η εύλογη ερώτηση: τι το σημαντικό μπορεί να έχει ένας ερημότοπος; Η απάντηση είναι απλή. Το μπαχαρικό ή melange, εάν προτιμάτε το επίσημο όνομα. Πρόκειται για ένα φυσικό υλικό που παράγεται από εκκρίσεις των σκουληκιών της άμμου, γιγάντιων πλασμάτων που κατοικούν μόνο στον Αρράκις. Το melange είναι στην ουσία ένα ναρκωτικό που προσδίδει σε όποιον το καταναλώσει τρομερές ιδιότητες. Αυξημένες αισθήσεις, μακροζωία, καλύτερη φυσική κατάσταση και, εφόσον ο οργανισμός σου μπορεί να το αντέξει, σε καθιστά ικανό για ασφαλή διαστρικά ταξίδια. Μάλλον τώρα συνειδητοποιήσατε πόσο απαραίτητο είναι το melange για μια διαστρική αυτοκρατορία.

Όποιος ελέγχει το εμπόριο του melange, ελέγχει πρακτικά ολόκληρη την αυτοκρατορία.

Μια… μετα-ανθρώπινη εποχή

Στο σύμπαν του Dune, αν και τοποθετείται χιλιάδες χρόνια στο μέλλον, δεν υπάρχουν ηλεκτρονικοί υπολογιστές ή παρόμοια αυτοματοποιημένα συστήματα. Η κοινωνία του Dune τρέφει παράλογο φόβο για οτιδήποτε έχει σχέση με τεχνητή νοημοσύνη και προτιμά να βασίζεται σε ανθρώπους-υπολογιστές, τους Μέντατ. Σημαντικό ρόλο στην αυτοκρατορία, τόσο θρησκευτικό όσο και πολιτικό, παίζει μια ακόμα κάστα, η γυναικεία μυστικιστική αδελφότητα των Μπένε Τζέζεριτ, τα μέλη της οποίας κατέχουν φαινομενικά υπεράνθρωπες σωματικές και πνευματικές ικανότητες. Η ισχύς κι η επιρροή τους στη διακυβέρνηση της αυτοκρατορίας είναι τόσο μεγάλη που, σε συνδυασμό με τη μυστικοπάθεια που περιβάλλει τις μεθόδους τους, θεωρούνται από αρκετούς ως μάγισσες.

Περιβαλλοντικός προβληματισμός και Μέση Ανατολή

Το Dune θεωρείται από πολλούς ως το πρώτο μυθιστόρημα πλανητικής οικολογίας. Ένας εύστοχος χαρακτηρισμός, αν αναλογιστεί κανείς πως ο ίδιος ο Frank Herbert είχε δηλώσει πως εμπνεύστηκε εν μέρει την κεντρική ιδέα του θρυλικού πια βιβλίου του από ένα ερευνητικό πρόγραμμα του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ. Περίπου οχτώ χρόνια πριν από την έκδοση του Dune, ο συγγραφέας είχε ταξιδέψει στο Όρεγκον, όπου εκείνη την εποχή γίνονταν προσπάθειες να σταθεροποιηθούν οι αμμόλοφοι με τη φύτευση συγκεκριμένων θάμνων. Το γεγονός αυτό προκάλεσε μεγάλη εντύπωση στον Herbert, ο οποίος χαρακτήρισε τις κινούμενες θίνες “ικανές να καταπιούν μια ολόκληρη πόλη”. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της σειράς είναι η σύνδεσή της με τον αραβικό κόσμο. Ο αυτοκράτορας αποκαλείται Padishah, ένας περσικός τίτλος που σημαίνει Μέγας, ενώ κι οι Φρέμεν, οι γηγενείς κάτοικοι του Αρράκις, χρησιμοποιούν λέξεις όπως jihad, shaitan και fedaykin, παραφθορά του Feda’yin (αυτός που θυσιάζεται).

Το ταξίδι ξεκινά…

Ένα λογοτεχνικό σύμπαν τόσο σύνθετο και περίπλοκο όσο το Dune, δεν θα μπορούσε ασφαλώς να εξαντληθεί σ’ ένα εισαγωγικό κείμενο, όπως αυτό που διαβάζετε. Tο Dune.gr έχει σκοπό να προσφέρει στον αναγνώστη μια πρώτη γεύση για τον συναρπαστικό κόσμο φαντασίας που δημιούργησε ο Frank Herbert. Εδώ θα βρείτε χρήσιμες πληροφορίες για τα βιβλία της σειράς, τα κύρια πρόσωπα, τους πλανήτες και το χρονολόγιο του φανταστικού αυτού σύμπαντος, καθώς και πολλά ακόμα στοιχεία για μια απ’ τις κορυφαίες σειρές φαντασίας όλων των εποχών.
Σχεδόν πέντε δεκαετίες από την πρώτη του έκδοση, το Dune είναι στις μέρες μας πιο επίκαιρο από ποτέ, έχοντας χαράξει ανεξίτηλα τη σφραγίδα του στην εξέλιξη ενός ολόκληρου λογοτεχνικού είδους…